उही जिन्दगी
उही कमाइ
उही खर्च अनि
उही ऋण जो बढ्दो छ दिनदिन ।
हिजो साँझ ,
मेरी छोरी निस्सासिदै आइ ,
बाबा बाबा ,
किन छोरी ?
तपाईंलाई थाहा छ सगरमाथा कत्रो छ ?
थाहा छ नानू ,
म भन्दा १० हजार गुणा अग्लो छ रे है ।
“अँ नानू तिमी भन्दा धेरै अग्लो छ ,
छोरी भन्छे आम्मामामा ,
फेरि सोध्छे ?
पृथ्वी भयड्कर ठूलो छ रे है बाबा ,
अँ नानू भयङ्कर ठूलो छ ,
धेरै मान्छे छन् रे है बाबा ?
अँ छोरी धेरै मान्छे छन ?
कति छन् बाबा ??
ऊ हात फैलाउँछे ,
यति ?
हैन ।
यति ?
म भन्छु हैन अझै धेरै ।
फेरि सोध्छे अझ हात फैलाएर ।
यति हैन छोरी अझ धेरै ।
उसका हात फैलिएसम्म फैलाई
र फेरि सोधी यति हो बाबा ??
हैन यो भन्दा नि अझ धेरै ।।
म देख्छु उसको अनुहारमा अन्यौलता ,
आज मिसले भन्नु भाको
चन्द्रमा धेरै टाढा छ रे है ,
अँ नानू धेरै टाढा छ ,
मंगल ग्रह अनि अरु ग्रहहरु पनि ,
धेरै टाढा छन रे है ।
हो नानू धेरै टाढा छन्
मेरी छोरी कहालिन्छे ,
म देख्दैछु ,
ऊ आतिदैं छे ,
म हेर्देछु ।
उस्को सानो दिमागमा यो दुरी
यो जनसंख्या र यसको घनत्व ।
यो हिसाब र यसको घनत्व ।
बेलुकी खाना खाँदै सोधी ,
बाबा यो मेरो प्लेटमा कति भात छ ??
हँ यो कस्तो हिसाब ??
पृथ्वी भरिका मान्छेले खाने भात ,
एकै ठाउँ जम्मा गर्यो भने ,
कति हुन्छ होला है बाबा ?,
म भन्छु धेरै हुन्छ नानू
कति हाम्रो घर जति हुन्छ बाबा ??
हैन त्यो भन्दा धेरै हुन्छ ।
कति हाम्रो गाउँ जति हुन्छ बाबा ?
हैन त्यो भन्दा नि धेरै ,
हाम्रो मामाघर सम्म जति हो बाबा ?
हैन त्यो भन्दा नि धेरै नानू
ऊ फेरि अतालिन्छे ।
म हेरिरहेछु ,
म देखिरहेछु ,
उस्लाई यो दूरीले ,
यो हिसाबले थिचिरहेछन् ।
यो आत्तिरहेकी छ ।
आफू हराएको अनुभव गर्दैछे ।
यो भीडमा यो दूरीमा ,
कता कता , कहाँ –कहाँ शुन्यमा ।
नबोली उठी ऊ ।
र गै ओछ्यानमा ।
अनुहार निन्याउरो देख्छु ।
लाग्छ उस्लाई यो घनत्वले ,दुरीले
थिचिरहेको छ ,
र ऊ कोशिस गर्दैछे यो भारीबाट उम्कन ।
म छोरीमा आफू देख्छु ।
म पनि त यस्तै बोझहरुबाट थिच्चिरहेकोछु ।
घच्याँडिरहेको छु , बोझहरुबाट ।
साहूको घर अगाडि हिड्दाँ पाइला गह्रौं हुन्छन् ।
भयंकर ठूलो हुरीले मलाई घँचेटेझैं हुन्छ ।
पाइला सार्न भएभरको बल लगाउनु पर्छ ।
साँच्चै यो हुरीमा कति शक्ति छ ??
म पनि आत्ति रहेको छु ।
अफिसमा कामको बोझ सम्झन्छु ,
काँध माथि सिंगो पृथ्वी राखेझैं हुन्छ ।
फगत म निहुरी रहेको छु ,
निहुरी रहेको छु ।
मलाई पनि यस्तै यस्तै हुन्छ छोरीलाई जस्तै ।
अहँ यो तालले हुँदैन ।
मेरो जिन्दगी कसो भयो थाहा छैन ।
तर छोरीलाई यो बोझले ,
थिच्नु हुँदैन ।
यो दुरीले तर्साउनु हुन्न ।
हुँदै हुन्न ।
कुनै पनि हालतमा हुन्न ।
आधा रातमा ,
बाहिर चन्द्रमा चम्कीरहेको छ ।
म छोरीलाई उठाउँछु ।
किन बाबा ??
छोरी आऊ हामी आज नापौं हामीलाई ।
आऊ जाऊँ बाहिर र हिसाब गरौं ।
बाहिर निस्केर हेर्छु ।
अटलीभरीको पानी ,
छोरी आऊ त हेर ।
यहाँ के –के छ ?
अटलीमा बाबा ??
हो अटलीको पानीमा ।
हेर्छे र सोध्छे ?
यो के हो बाबा ठूलो टल्कीएको ??
त्यो चन्द्रमा हो नानू ,
नाप त कति छ ??
आधा बित्ता छ बाबा ।
हो चन्द्रमा त्यति टाढा र ठूलो छैन नानू ।
तिम्रो आधा बित्ता छ अनि आँखै अघि छ ।
अनि यी साना साना के हुन् त बाबा ??
यी साना -साना ग्रहहरु ताराहरु हुन् नानू ।
यति साना ??
हो त । पृथ्वीभन्दा धेरै ठूला ताराहरु ।
ती पनि यति साना छन् ।
छोरी अँगुलीले नाप्छे ।
एक अँगुल ,
आधा अँगुल ,
दुरी नाप्छे ,
एक बित्ता
आधा बित्ता ।
यो यता देखिएको टाकुरा चाहिं
के हो नी बाबा ??
त्यो हिमाल हो नानू ,
सगरमाथा ,
नाप त कत्ती छ ??
एक बित्ता छ बाबा ।
हो संसारकै उस्कै हातमा अटाउँदैछ अब ।
ऊ आफूलाई ,
ठूलो देख्दैछे ,
यो दूरीहरु साना देख्दैछे ।
अब ऊस्लाई सगरमाथा ठूलो लाग्दैन ।
चन्द्रमा र ग्रहरुको दूरी ठूलो लाग्दैन ।
ऊ खुशी छे ,
र प्रत्येक ताराहरु नाप्दैछे ।
संसार अब उस्को अँगालो भन्दा पनि सानो हुँदैछ ।
म दंग छु यो हेरेर ।
र सोच्दैछु ।
मेरा ऋण पनि यसैगरी
हिसाब गर्न मिल्ने भएको भए ।
उही कमाइ
उही खर्च अनि
उही ऋण जो बढ्दो छ दिनदिन ।
हिजो साँझ ,
मेरी छोरी निस्सासिदै आइ ,
बाबा बाबा ,
किन छोरी ?
तपाईंलाई थाहा छ सगरमाथा कत्रो छ ?
थाहा छ नानू ,
म भन्दा १० हजार गुणा अग्लो छ रे है ।
“अँ नानू तिमी भन्दा धेरै अग्लो छ ,
छोरी भन्छे आम्मामामा ,
फेरि सोध्छे ?
पृथ्वी भयड्कर ठूलो छ रे है बाबा ,
अँ नानू भयङ्कर ठूलो छ ,
धेरै मान्छे छन् रे है बाबा ?
अँ छोरी धेरै मान्छे छन ?
कति छन् बाबा ??
ऊ हात फैलाउँछे ,
यति ?
हैन ।
यति ?
म भन्छु हैन अझै धेरै ।
फेरि सोध्छे अझ हात फैलाएर ।
यति हैन छोरी अझ धेरै ।
उसका हात फैलिएसम्म फैलाई
र फेरि सोधी यति हो बाबा ??
हैन यो भन्दा नि अझ धेरै ।।
म देख्छु उसको अनुहारमा अन्यौलता ,
आज मिसले भन्नु भाको
चन्द्रमा धेरै टाढा छ रे है ,
अँ नानू धेरै टाढा छ ,
मंगल ग्रह अनि अरु ग्रहहरु पनि ,
धेरै टाढा छन रे है ।
हो नानू धेरै टाढा छन्
मेरी छोरी कहालिन्छे ,
म देख्दैछु ,
ऊ आतिदैं छे ,
म हेर्देछु ।
उस्को सानो दिमागमा यो दुरी
यो जनसंख्या र यसको घनत्व ।
यो हिसाब र यसको घनत्व ।
बेलुकी खाना खाँदै सोधी ,
बाबा यो मेरो प्लेटमा कति भात छ ??
हँ यो कस्तो हिसाब ??
पृथ्वी भरिका मान्छेले खाने भात ,
एकै ठाउँ जम्मा गर्यो भने ,
कति हुन्छ होला है बाबा ?,
म भन्छु धेरै हुन्छ नानू
कति हाम्रो घर जति हुन्छ बाबा ??
हैन त्यो भन्दा धेरै हुन्छ ।
कति हाम्रो गाउँ जति हुन्छ बाबा ?
हैन त्यो भन्दा नि धेरै ,
हाम्रो मामाघर सम्म जति हो बाबा ?
हैन त्यो भन्दा नि धेरै नानू
ऊ फेरि अतालिन्छे ।
म हेरिरहेछु ,
म देखिरहेछु ,
उस्लाई यो दूरीले ,
यो हिसाबले थिचिरहेछन् ।
यो आत्तिरहेकी छ ।
आफू हराएको अनुभव गर्दैछे ।
यो भीडमा यो दूरीमा ,
कता कता , कहाँ –कहाँ शुन्यमा ।
नबोली उठी ऊ ।
र गै ओछ्यानमा ।
अनुहार निन्याउरो देख्छु ।
लाग्छ उस्लाई यो घनत्वले ,दुरीले
थिचिरहेको छ ,
र ऊ कोशिस गर्दैछे यो भारीबाट उम्कन ।
म छोरीमा आफू देख्छु ।
म पनि त यस्तै बोझहरुबाट थिच्चिरहेकोछु ।
घच्याँडिरहेको छु , बोझहरुबाट ।
साहूको घर अगाडि हिड्दाँ पाइला गह्रौं हुन्छन् ।
भयंकर ठूलो हुरीले मलाई घँचेटेझैं हुन्छ ।
पाइला सार्न भएभरको बल लगाउनु पर्छ ।
साँच्चै यो हुरीमा कति शक्ति छ ??
म पनि आत्ति रहेको छु ।
अफिसमा कामको बोझ सम्झन्छु ,
काँध माथि सिंगो पृथ्वी राखेझैं हुन्छ ।
फगत म निहुरी रहेको छु ,
निहुरी रहेको छु ।
मलाई पनि यस्तै यस्तै हुन्छ छोरीलाई जस्तै ।
अहँ यो तालले हुँदैन ।
मेरो जिन्दगी कसो भयो थाहा छैन ।
तर छोरीलाई यो बोझले ,
थिच्नु हुँदैन ।
यो दुरीले तर्साउनु हुन्न ।
हुँदै हुन्न ।
कुनै पनि हालतमा हुन्न ।
आधा रातमा ,
बाहिर चन्द्रमा चम्कीरहेको छ ।
म छोरीलाई उठाउँछु ।
किन बाबा ??
छोरी आऊ हामी आज नापौं हामीलाई ।
आऊ जाऊँ बाहिर र हिसाब गरौं ।
बाहिर निस्केर हेर्छु ।
अटलीभरीको पानी ,
छोरी आऊ त हेर ।
यहाँ के –के छ ?
अटलीमा बाबा ??
हो अटलीको पानीमा ।
हेर्छे र सोध्छे ?
यो के हो बाबा ठूलो टल्कीएको ??
त्यो चन्द्रमा हो नानू ,
नाप त कति छ ??
आधा बित्ता छ बाबा ।
हो चन्द्रमा त्यति टाढा र ठूलो छैन नानू ।
तिम्रो आधा बित्ता छ अनि आँखै अघि छ ।
अनि यी साना साना के हुन् त बाबा ??
यी साना -साना ग्रहहरु ताराहरु हुन् नानू ।
यति साना ??
हो त । पृथ्वीभन्दा धेरै ठूला ताराहरु ।
ती पनि यति साना छन् ।
छोरी अँगुलीले नाप्छे ।
एक अँगुल ,
आधा अँगुल ,
दुरी नाप्छे ,
एक बित्ता
आधा बित्ता ।
यो यता देखिएको टाकुरा चाहिं
के हो नी बाबा ??
त्यो हिमाल हो नानू ,
सगरमाथा ,
नाप त कत्ती छ ??
एक बित्ता छ बाबा ।
हो संसारकै उस्कै हातमा अटाउँदैछ अब ।
ऊ आफूलाई ,
ठूलो देख्दैछे ,
यो दूरीहरु साना देख्दैछे ।
अब ऊस्लाई सगरमाथा ठूलो लाग्दैन ।
चन्द्रमा र ग्रहरुको दूरी ठूलो लाग्दैन ।
ऊ खुशी छे ,
र प्रत्येक ताराहरु नाप्दैछे ।
संसार अब उस्को अँगालो भन्दा पनि सानो हुँदैछ ।
म दंग छु यो हेरेर ।
र सोच्दैछु ।
मेरा ऋण पनि यसैगरी
हिसाब गर्न मिल्ने भएको भए ।